Kako banke procenjuju rizik kod kreditiranja

Kako banke procenjuju rizik kod kreditiranja kroz analizu kreditne istorije

Analiza kreditne istorije predstavlja jedan od ključnih faktora koje banke uzimaju u obzir prilikom donošenja odluka o odobravanju kredita. Informacije o kreditnoj istoriji daju institucijama uvid u to kako je klijent ranije upravljao svojim finansijskim obavezama, uključujući pravovremenost otplate duga, postojeće obaveze kao što su krediti, kreditne kartice, brze pozajmice i dozvoljena prekoračenja računa. Banke na ovaj način procenjuju nivo discipline klijenta i njegovu sposobnost da odgovorno upravlja finansijama.

Uz pomoć dostupnih finansijskih izveštaja i izveštaja kreditnog biroa, banke prikupljaju informacije o potencijalnim kašnjenjima u otplati, eventualnim neizmirenim dugovanjima, kao i učestalosti korišćenja brzih pozajmica.

Upravo ovakva detaljna analiza omogućava bankama da jasno definišu profil potencijalnog klijenta i steknu uvid u nivo rizika kojem se izlažu ukoliko odobre kreditiranje.

Finansijske institucije imaju jasno definisane kriterijume koji određuju koliko veliki rizik mogu prihvatiti. Ukoliko klijent ima urednu kreditnu istoriju bez kašnjenja i problema u otplati, banka ga smatra manje rizičnim, što se odražava i na bolje uslove kreditiranja kao što su niže kamatne stope ili povoljniji rokovi otplate. S druge strane, klijentima sa problematičnom kreditnom istorijom banka može ponuditi kredite pod restriktivnijim uslovima ili čak doneti odluku da odbije zahtev za kreditiranje.

Dakle, odgovor na pitanje kako banke procenjuju rizik kod kreditiranja kroz ovaj aspekt jasno pokazuje da se analiza kreditne istorije koristi kao instrument predviđanja budućeg ponašanja klijenta, odnosno njegove spremnosti i sposobnosti da u budućnosti redovno izmiruje preuzete finansijske obaveze.

Uticaj stabilnosti prihoda na procenu kreditnog rizika

Stabilnost prihoda važan je kriterijum koji banke detaljno razmatraju u procesu odlučivanja o odobravanju kredita. Kada finansijske institucije procenjuju kreditnu sposobnost potencijalnog klijenta, jedan od ključnih faktora jeste sigurnost i kontinuitet njegovih mesečnih primanja. Osobe sa stabilnim primanjima, kao što su stalno zaposleni sa ugovorom na neodređeno vreme ili zaposleni u državnoj upravi, u pravilu se smatraju manje rizičnim klijentima jer je verovatnoća njihovog redovnog servisiranja kreditnih obaveza veća.

Banke prilikom ocene stabilnosti prihoda pored osnovne zarade klijenta procenjuju i dodatne izvore sredstava, uključujući prihode od honorarnog rada, zakupnine ili dodatne delatnosti.

Međutim, prihodi koji nisu redovni ili čiji iznos značajno varira iz meseca u mesec smatraju se manje pouzdanim i mogu dovesti do strožijih uslova odobravanja kredita.

Kako banke procenjuju rizik kod kreditiranja kroz stabilnost prihoda posebno dolazi do izražaja ako klijent često koristi brze pozajmice. Česta upotreba brzih pozajmica može ukazivati na nedovoljnu finansijsku stabilnost ili nesigurnost prihoda. Banke ovakvu praksu vide kao signal potencijalnih problema u redovnom servisiranju kreditnih obaveza i zbog toga mogu zahtevati dodatne garancije ili ponuditi kredit pod nepovoljnijim uslovima.

Dakle, jasno je da način kako banke procenjuju rizik kod kreditiranja u velikoj meri zavisi od procene da li će klijent i ubuduće ostvarivati dovoljno stabilne i redovne prihode, što je jedan od primarnih pokazatelja njegove sposobnosti da odgovorno servisira svoje finansijske obaveze.

Važnost kolaterala u određivanju rizika kod kreditiranja

Kolateral je imovina koju klijent nudi kao dodatnu garanciju banci za slučaj da ne uspe redovno da izmiruje svoje kreditne obaveze. Najčešće se kao instrumenti obezbeđenja koriste nekretnine, automobili, depoziti ili vrednosni papiri. Prednost postojanja kvalitetnog kolaterala ogleda se u tome što banka može da smanji potencijalne finansijske gubitke ukoliko klijent u nekom trenutku ne bude u mogućnosti da otplaćuje kredit.

Kako banke procenjuju rizik kod kreditiranja uzima u obzir kategoriju i likvidnost ponuđenog kolaterala. Što je ponuđena imovina vrednija i lakše unovčiva, to je potencijalni rizik manji.

Na primer, nekretnine u urbanim sredinama predstavljaju poželjan kolateral, jer se mogu relativno lako i brzo prodati na tržištu, dok više specijalizovana imovina, poput industrijskih mašina ili specifičnih vozila, može imati ograničeniju prodajnu vrednost.

Prilikom odobravanja kredita, banke vrlo pažljivo razmatraju i stepen pokrića kredita kolateralom, odnosno odnos vrednosti ponuđene imovine prema iznosu kredita. Što je ovaj odnos povoljniji za banku, to će i uslovi za klijenta biti povoljniji, jer banka preuzima manji rizik. S druge strane, ukoliko klijent nema adekvatan kolateral, banka može zahtevati dodatne garancije ili povećati cenu kredita kroz više kamatne stope ili dodatne troškove.

Važno je napomenuti i specifičnost brzih pozajmica, kod kojih se uglavnom ne zahteva kolateral, već banka preuzima veći rizik zbog visokih kamata i kratkog perioda otplate. Upravo zbog toga, one služe kao primer situacije kada je rizik veći zbog odsustva kvalitetnog kolaterala.

Zaključno, kako banke procenjuju rizik kod kreditiranja direktno zavisi od vrednosti, vrste i likvidnosti ponuđenog kolaterala, jer upravo od raspoloživosti kvalitetne imovine zavisi stepen sigurnosti da će banka moći uspešno naplatiti svoja potraživanja ukoliko klijent ne ispuni svoje obaveze.
Tagovi: Finansijska stabilnost, Kreditna istorija, Visina prihoda, Zaduženost klijenta